از زمانی که نوروفیدبک در کنار ما قرار گرفت همواره امید این وجود داشت که بتوان از آن در مدارس و برای ارتقاء عملکرد دانش آموزان استفاده نمود. یکی از فرضیات این است که اگر ما بتوانیم به کودکان و جوانان کمک کنیم توجه را بیاموزند ، تمركز را بیاموزند و در نهایت خود کنترلی را بیاموزند تأثیرات اجتماعی حاصل از آن بسیار چشمگیر است. نوروفیدبک می تواند تنها راه برای کودکان مشکل داری باشد که نمی توانند از دیگر روش ها استفاده کنند. بسیاری از درمانگران از مراجعانی می گویند که آن ها به درمانگران خود جملاتی از قبیل: ( شما کمک کردید که زندگی من عوض شود) یا ( خدا می داند برای من چه اتفاقی می افتاد اگر من تمرینات ذهنی را انجام نمی دادم ) می گفتند. سبن فیشر ، رواندرمانگری که با بسیاری از مراجعان مشکل دار کار کرده است به این نکته اشاره می کند که اگر به بعضی از این مراجعان کمک نمی شد ممکن بود هم اکنون در زندان باشند. پس به صورت کلی با استفاده از نوروفیدبک می توان از ادامه مشکلات کودکان و جوانان و نیز تبعات آن جلوگیری نمود.
اما چند مسئله وجود دارد. باید گفت که هیچ گونه برنامه منسجم و کلی برای استفاده از نوروفیدبک در مدارس وجود ندارد هرچند مدارس از آن به صورت منفرد استفاده می کنند. البته ما به آینده بسیار امیدواریم.
ما در این نوشته ابتدا به چند پژوهش دانشگاهی در مورد استفاده از نوروفیدبک در مدارس اشاره می کنیم پس از آن به چند تجربه استفاده از نوروفیدبک در مدارس اشاره می کنیم سپس به چالش ها و مسایل استفاده از نوروفیدبک در مدارس نگاهی خواهیم انداخت و در پایان به فرصت هایی که نوروفیدبک برای مدارس و نظام آموزشی به ارمغان می آورد خواهیم پرداخت.
پژوهش های به عمل آمده در مورد استفاده از نوروفیدبک برای درمان کودکان ADHD (بیش فعال) در محیط مدرسه
اما چند مسئله وجود دارد. باید گفت که هیچ گونه برنامه منسجم و کلی برای استفاده از نوروفیدبک در مدارس وجود ندارد هرچند مدارس از آن به صورت منفرد استفاده می کنند. البته ما به آینده بسیار امیدواریم.
ما در این نوشته ابتدا به چند پژوهش دانشگاهی در مورد استفاده از نوروفیدبک در مدارس اشاره می کنیم پس از آن به چند تجربه استفاده از نوروفیدبک در مدارس اشاره می کنیم سپس به چالش ها و مسایل استفاده از نوروفیدبک در مدارس نگاهی خواهیم انداخت و در پایان به فرصت هایی که نوروفیدبک برای مدارس و نظام آموزشی به ارمغان می آورد خواهیم پرداخت.
پژوهش های به عمل آمده در مورد استفاده از نوروفیدبک برای درمان کودکان ADHD (بیش فعال) در محیط مدرسه
مطالعه در دنور کالیفرنیا از جمله اولین پژوهش های نوروفیدبک در خارج از کلینیک و محیط آزمایشی است. قبل از این پژوهش ها اغلب در محیط کلینیکی و کنترل شده صورت می گرفت و اهمیت کار جدا از نتایج پژوهش در این نکته است که می توان نوروفیدبک را در محیط مدارس که چندان کنترل شده نیست بکار برد. بوید در این پژوهش شش دانش آموز مبتلا به ADHDرا برای تمرین SMR انتخاب کرد. نتایج بیانگر افزایش و بهبود عملکرد در فراخنای ارقام و آزمون توآ است. شاوز توانستند از تمرین SMR برای درمان ADHD استفاده کنند. روسیتر و لاوگا پس از یک تحقیق چنان نتیجه گرفتند که نوروفیدبک رفتار را نرمالایز می نماید و نیز به ارتقا عملکرد آموزشی بلند مدت ، عملکرد اجتماعی و ... درافراد مبتلا به ADHDکمک می نماید. استرمن و همکاران طی پژوهشی نشان دادند که اثرات نوروفیدبک دراز مدت است.
نوروفیدبک در مدارس
چنان که قبل گفته شد بیشتر مطالعات دانشگاهی در زمینه کاربرد نوروفیدبک در محیط های کلینیکی و کنترل شده انجام شده است و تنها بوید مطالعه خویش را درمحیط مدرسه انجام داده است. با این حال چند پروژه موفق در این زمینه در مدارس انجام شده که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
پروژه یانکرز
در سال 1995 در یانکرز پروژه هیجان انگیز استفاده از نوروفیدبک شروع شد و تا سال 2001 به طول انجامید. این پروژه حاصل تلاش های لیندا ورگارا معاون وقت مدرسه ای در یانکرز و دکتر ماری جو سابو بود. داستان از آنجا شروع شد که لیندا ورگارا برای پسرش که مبتلا به ADHD بود از درمان با ریتالین سرباز زد و برای یافتن درمانی دیگر به ماری جو سابو مراجعه کرد. دکتر جو سابو تمرینات نوروفیدبک را پی گرفت و نتیجه همانا بهبود پسر لیندا ورگارا بود. پس از این ماجرا لیندا ورگارا که خود معاون مدرسه ای در یانکرز بود به دکتر جو سابو پیشنهاد داد تا نوروفیدبک را برای کودکان مبتلا به ADHD به کار برند. آنها در ابتدا به آموزش کودکان مشکل دار پرداختند و سپس نوروفیدبک را به برنامه خود اضافه نمودند. هنگامی که آنها موفق شدند، پروژه خود را به دو مدرسه دیگر نیز گسترش دادند. پروژه یانکرز فرصت ها و چالش های استفاده از نوروفیدبک در مدارس را به ما نشان می دهد. این پروژه از روز اول با مسئله مالی درگیر بود. قسمت اعظم بودجه این پروژه از طریق کمکهای داوطلبانه جمع شد و پس از آنکه شواهد از تاثیر گذاری نوروفیدبک بر اکثر رفتارهای مشکل آفرین می گفت کمک های مالی از طریق اعضاء شورا شهر که پشت پروژه بودند به آن تزریق شد. یک بار که کمک مالی به پروژه رسید چند کارمند تمام وقت برای کمک به پیشبرد اهداف پروژه استخدام شدند که بسیار به پروژه کمک کرد. با این وجود مسئله کمک مالی همواره محل مناقشه بود و هیئت امناء مدرسه از یک طرف زیر فشار زیاد برای قطع پرداخت ها بودند و از طرف دیگر تلاش های زیادی می شد تا آنها رامتقاعد نمایند کمک های مالی را قطع نکنند.
پس از آنکه خبر موفقیت این پروژه منتشر شد بسیاری از مدیران آموزشی ازسراسر دنیا برای دیدن نوروفیدبک به یانکرز آمدند. چگونگی ادغام نوروفیدبک در برنامه مدارس این مدیران را بسیار متأثر ساخت اما هیچیک از آنها نوروفیدبک را در برنامه آموزشی خویش قرار نداند.
چنان که قبل گفته شد بیشتر مطالعات دانشگاهی در زمینه کاربرد نوروفیدبک در محیط های کلینیکی و کنترل شده انجام شده است و تنها بوید مطالعه خویش را درمحیط مدرسه انجام داده است. با این حال چند پروژه موفق در این زمینه در مدارس انجام شده که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
پروژه یانکرز
در سال 1995 در یانکرز پروژه هیجان انگیز استفاده از نوروفیدبک شروع شد و تا سال 2001 به طول انجامید. این پروژه حاصل تلاش های لیندا ورگارا معاون وقت مدرسه ای در یانکرز و دکتر ماری جو سابو بود. داستان از آنجا شروع شد که لیندا ورگارا برای پسرش که مبتلا به ADHD بود از درمان با ریتالین سرباز زد و برای یافتن درمانی دیگر به ماری جو سابو مراجعه کرد. دکتر جو سابو تمرینات نوروفیدبک را پی گرفت و نتیجه همانا بهبود پسر لیندا ورگارا بود. پس از این ماجرا لیندا ورگارا که خود معاون مدرسه ای در یانکرز بود به دکتر جو سابو پیشنهاد داد تا نوروفیدبک را برای کودکان مبتلا به ADHD به کار برند. آنها در ابتدا به آموزش کودکان مشکل دار پرداختند و سپس نوروفیدبک را به برنامه خود اضافه نمودند. هنگامی که آنها موفق شدند، پروژه خود را به دو مدرسه دیگر نیز گسترش دادند. پروژه یانکرز فرصت ها و چالش های استفاده از نوروفیدبک در مدارس را به ما نشان می دهد. این پروژه از روز اول با مسئله مالی درگیر بود. قسمت اعظم بودجه این پروژه از طریق کمکهای داوطلبانه جمع شد و پس از آنکه شواهد از تاثیر گذاری نوروفیدبک بر اکثر رفتارهای مشکل آفرین می گفت کمک های مالی از طریق اعضاء شورا شهر که پشت پروژه بودند به آن تزریق شد. یک بار که کمک مالی به پروژه رسید چند کارمند تمام وقت برای کمک به پیشبرد اهداف پروژه استخدام شدند که بسیار به پروژه کمک کرد. با این وجود مسئله کمک مالی همواره محل مناقشه بود و هیئت امناء مدرسه از یک طرف زیر فشار زیاد برای قطع پرداخت ها بودند و از طرف دیگر تلاش های زیادی می شد تا آنها رامتقاعد نمایند کمک های مالی را قطع نکنند.
پس از آنکه خبر موفقیت این پروژه منتشر شد بسیاری از مدیران آموزشی ازسراسر دنیا برای دیدن نوروفیدبک به یانکرز آمدند. چگونگی ادغام نوروفیدبک در برنامه مدارس این مدیران را بسیار متأثر ساخت اما هیچیک از آنها نوروفیدبک را در برنامه آموزشی خویش قرار نداند.