پدر و مادر بودن لذتی خاص دارد و هیجانبخشترین شادیها را به انسان هدیه میكند. بسیاری معتقدند هیچ چیز و هیچ لحظهای بهتر از آن زمانی نیست كه شما فرشته كوچك خود را در آغوش میگیرید. والدین حتی از نگاه كردن به كودكشان سرشار از احساس میشوند و هر وقت كه طفل، كاری جدید (هر چند كوچك) انجام میدهد، احساس غرور میكنند. اما از یاد نبریم كه در كنار تمام این هیجانات روحی، پدر و مادرشدن به معنی پذیرش مسوولیتی بزرگ است. شما باید قادر باشید فرزندتان را طوری تربیت كنید كه بتواند مراحل مختلف زندگی را به درستی پشتسر گذارد؛ از موقعیتها به خوبی بهره بگیرد و در مجموع با موفقیت زندگی كند و به قول معروف گلیم خودش را از آب بیرون بكشد.
فرزند شما برای زندگی موفق، علاوه بر همه چیزهایی كه ما برایش فراهم میكنیم، احتیاج دارد كه خلاقانه فكر كند، تصمیم بگیرد و مبتكر باشد. خلاقیت و قوه تخیل مناسب، كیفیتی فوقالعاده است كه هر پدر و مادری آرزو دارد فرزندش این استعداد را داشته باشد. همچنین در دنیای رقابتی امروز، بدون در نظر گرفتن شغل و حرفه و كاری كه فرزند شما در آینده انجام خواهد داد، او باید بتواند در مراحل مختلف زندگی خلاق و مبتكر باشد.
بسیاری معتقدند كه فرزندان ما در آینده به هر شغلی كه مشغول شوند و هر مسوولیتی داشته باشند، میزان موفقیتشان به تجربیات دوران كودكی آنها بستگی دارد. رفتارهای مناسب والدین بویژه در قالب بازی باعث میشود كه كودك احساس موفق بودن داشته باشد و همین امر، پایههای موفقیت او در آینده را میسازد. بازی خلاق این امكان را به كودك میدهد كه از قوه تخیل و خلاقیت خود استفاده كند و آن را رشد دهد.
راهكارهایی ساده وجود دارند كه باعث ایجاد خلاقیت در كودك میشوند و شما میتوانید براحتی با استفاده از این راهها فرزندی خلاق داشته باشید.
آنچه در این نوشتار آمده، تنها مقدمهای است بر دانستن نكاتی در این موضوع، امیدواریم این مقدمه، دری باشد به جهان بزرگ كودك شما و آغازی برای بیشتر خواندن و بیشتر دانستن پدرها و مادرها.
كودكان را تشویق به پرسیدن كنید
بچهها به صورت ذاتی بسیار كنجكاو هستند و زیاد سؤال میكنند. آنقدر كه حتی گاهی ممكن است با پرسشهای زیاد خود شما را نیز گیج و یا خدای نكرده عصبانی كنند ولی یادتان باشد كه هیچگاه جلوی این عادت را نگیرید و مانع پرسشهای آنها نشوید، بلكه آنها را تشویق به پرسیدن بیشتر كنید.
كنجكاوی گام اصلی حركت به سوی خلاقیت است. پس سعی كنید كه هر چه بیشتر و بهتر آنها را در این مرحله یاری كنید. در پاسخ پرسشهای آنها به جای جملات و عباراتی خشك و جدی، سعی كنید جوابهایی دوستانه و قابل درك به آنها بدهید. اگر جواب سؤالی را هم نمیدانستید به جای اینكه با صراحت بگویید نمیدانم، از سؤال جالب او ابراز شادی كنید و به او بگوئید كه باید هر دو روی آن كار كنید تا جواب را پیدا كنیم.
اگر بتوان پاسخ پرسشها را با یك بازی ساده یا بیان یك قصه همراه كرد نتیجه بهتری عاید میشود.
زمانی را با بچهها بگذرانید
زندگی ماشینی امروزی باعث شده تا والدین زمان زیادی برای در كنار بچهها بودن، نداشته باشند. صبح زود از خانه بیرون میرویم، زمانی كه كودكمان خواب است و شبها اكثر خسته و بیحوصله به خانه برمیگردیم. اگر این همه تلاش برای تأمین آیندهای بهتر برای فرزندانمان است پس باید سعی كنید زمانی هر چند اندك در میان كارها و برنامههایتان برای او پیدا كنید. وقتی بچهها كوچك هستند، باید بیشتر از كارتان، به آنها توجه نمایید. این موضوع را فراموش نكنید كه هر چقدر زمان بیشتری با آنها باشید و هر قدر این مدت با شادی و بازی همراه باشد، حس كنجكاوی و خلاقیت كودكانتان را بیشتر برمیانگیزید و آیندهای بهتر را برایشان ترسیم میكنید.
با كودكان بازی كنید
با كودك خود بازی كنید و با او شعر و آواز بخوانید. البته یادتان باشد كه مثل یك كودك با او بازی كنید نه مثل یك بزرگسال. بازی كردن با آنها باعث ایجاد پیوندی صمیمی بین شما و فرزندتان میشود. بهتر است همسر خود را نیز راضی كنید تا او نیز بخشی از بازی باشد. بازیهایی خلاقانه و تخیلی را برای زمانی كه با بچهها سپری میكنید انتخاب كنید.
بر اساس تازهترین تحقیقات، بچههایی كه والدین شان زمان بیشتری را با آنها صرف میكنند، خلاقتر میشوند.
توجه داشته باشید كه نوع بازیها هم بسیار مهم است. گاه به تصوری در والدین بر میخوریم بر این مبنا كه برای بازیهای خلاقانه باید هزینههای زیادی صرف شود.
باید با تأكید بگوییم كه این تصور، كاملا غلط است. بر عكس، بازیهای خلاقانه شاید كمخرجترین اوقات را برای تفریح فرزندان ما ایجاد میكنند.
به عنوان نمونه بعد از خوردن قدری آجیل، با استفاده از رنگهایی مانند گواش یا رنگ انگشتی میتوان پوست پستهها و.... را رنگ و با آنها شكلهای مختلف ساخت.
یا با همین رنگها و پوست میوههای مختلف میتوانیم تصاویر خلاقانهای را روی یك برگ كاغذ بسازیم و یا با كشیدن چند خط منحنی و شكسته، از فرزندمان بخواهیم با كمك از تخیلش، آن شكل را كامل كند و صدها مثال از این دست.
با دلبندتان صحبت كنید
صحبت كردن با كودكان، بسیار مهم است زیرا باعث ایجاد و حفظ رابطهای دوستانه و محكم با آنها میشود. بیشتر افراد با حالات و جملاتی دستوری و توصیهای با كودكانشان صحبت میكنند، نه به صورت دوستانه. در حالی كه باید با كودك به زبان كودك اما مثل یك بزرگسال صحبت كرد، به آنچه به شما میگویند با دقت گوش دهید و اگر احتیاج داشتند آنها را نصیحت كنید، ولی هیچ چیز را به آنها تحمیل نكنید.
به فرزندانتان قدرت تصمیمگیری بدهید
ما همیشه میخواهیم برای كودكانمان تصمیم بگیریم چون فكر میكنیم كه نیازهای آنها را به دقیقترین و بهترین شكل میدانیم. اما آیا میتوانیم برای تمام دوران زندگیشان برای آنها و به جای آنها تصمیم بگیریم؟ اگر پاسختان منفی است، پس بهتر است از همان دوران كودكی، عادت تصمیمگیری در شرایط مختلف را در كودكمان پرورش دهیم تا آنها را مستقل و خلاق بار آوریم. برای ایجاد این آمادگی، گاهی در خانه، كودكان را مسوول كارهای مختلف قرار دهید. اگر چه تصمیم اصلی باید با شما باشد، اما اجازه دهید آنها حق را‡ی داشته باشند و اگر خواستهها و تصمیمهایشان منطقی است، از آنها تبعیت كنید.
بچهها را با طبیعت آشتی دهید
كودك در تعامل با طبیعت نكات مهمی میآموزد كه در خانه هیچ گاه چنین امكانی را نخواهد یافت. پس باید این فرصت را به او بدهیم و او را آماده رویارویی با طبیعت كنیم. پیادهروی همراه با كودك در پارك یا حاشیه شهر و دامنه كوه، میتواند بسیار به این منظور كمك كند. در این گردشها نیز میتوانید بدون هزینه به بازیهای خلاقانهای بپردازید. درست كردن قدری گِل و ساختن حجمهای مختلف یا طراحی اشكال مختلف با سنگهای مختلف و رنگارنگ از این قبیل كارهاست.
یكی دیگر از شیوههای آشنایی كودكان با طبیعت كه در منزل و حتی آپارتمانهای كوچك امروزی قابل انجام است، مشاركت دادن آنها در كاشتن گل و گیاه و كارهای باغبانی كوچك خانگی است. از این راه فرزندان خود را با گیاهان مختلف آشنا كنید. همچنین هر وقت فرصت داشتید، آنها را به باغ وحش ببرید و تشویقشان كنید تا با حیوانات رابطهای خوب داشته و به عنوان مثال به آنها غذا بدهند.
همه اینها به كودك كمك میكند تا یاد بگیرد كه چگونه طبیعت را دوست داشته باشد و آن را تحسین كند.
برای آنها كتاب بخوانید
وقتی برای كودك خود كتاب میخوانید، آنها داستان كتاب را مانند یك فیلم برای خود تصور میكنند. هر چه بیشتر برای آنها كتاب بخوانید، آنها در زندگی آیندهشان خلاقتر خواهند بود. در حقیقت كتاب خواندن با صدای بلند راهی است برای افزایش خلاقیت كودك.
كودكان را با كتابهای نقاشی آشنا كنید
یكی از راههایی كه به افزایش خلاقیت در كودك شما كمك میكند، انتخاب اسباب بازیهایی است كه میتواند به شكلهای مختلف در آید، مثل خمیرهای رنگی و یا با آنها شكلهای گوناگونی را ساخت، مانند لگوها.
نكته مهم دیگر این است كه از همان دوران كودكی آنها را با كتابهای نقاشی آشنا كنید. هدف این نیست كه فرزند ما یك نقاش شود بلكه این كار فقط به این دلیل است كه قوه تخیل آنها پرورش یافته و بتدریج بهبود یابد. نتیجه این اقدامات، افزایش ابتكار آنها خواهد بود.
به انجام كار فكر كنید؛ نه نتیجه آن
كودكان را تشویق كنید تا كارهای مدرسه را خودشان انجام دهند و تأكیدی بر بی عیب و نقص بودن و كامل بودن كارها نكنید. مهمترین مساله این است كه كودك شما یاد بگیرد تا با خلاقیت و برنامهریزی خودش كار را انجام دهد. فراموش نكنید انجام یك كار كامل و بی عیب برای این منظور لازم نیست.
كودك خود را برای آنچه خودش میسازد تشویق كنید حتی اگر حاصل كارش خیلی جالب و خوب نباشد و همیشه آنها را تشویق كنید تا خلاقانه فكر كنند.
با این راههای به ظاهر ساده ولی كارآمد میتوانید استعداد خلاقیت و ابتكار را در كودك خود پرورش داده و او را آماده زندگیای خلاقانه سازید. برای این هدف بزرگ، وسایل و لوازم زیادی نیاز ندارید؛ مهمترین ابزار، خواست شما و قدری مطالعه، تحقیق و مشاوره است. پس از آن با اندكی صرف زمان و حوصله میتوانید كودك خود را بهتر و مفیدتر تربیت كنید.