پارافیلی یا انحراف جنسی انواع متعددی دارد.
«پارافیلی» مشکلات کنترل تکانه جنسی است که با تخیلات، امیال و رفتارهای مکرر جنسی متمرکز بر اشیاء، فعالیتها یا موقعیتهای غیرمعمولی مشخص میشود که برای دیگران از لحاظ جنسی محرک نیست. در اغلب موارد این اشیاء، فعالیتها یا موقعیتها برای اینكه افراد کارکرد جنسی داشته باشند، ضروریاند. امیال و رفتارهای فرد مبتلا به پارافیلی ممکن است باعث ناراحتی قابل توجه یا اختلال کارکرد شخصی، اجتماعی یا شغلی شود. فرد دچار پارافیلی را ممکن است «منحرف» بخوانند و این رفتارها ممکن است پیامدهای اجتماعی و قانونی وخیمی برای او داشته باشد.
پارافیلی یا انحراف جنسی انواع متعددی دارد و با رفتارهای متعددی ممکن است بروز کند؛ از جمله:
1 نمایشگری: نمایشگری با تخیلات، امیال یا رفتارهای شدید و برانگیزاننده جنسی مشخص میشود و شامل نشان دادن دستگاه تناسلی به یک فرد غریبه و بیخبر است. افراد دچار این مشکل، نیاز به غافلگیری، تکان دادن یا تاثیرگذاری بر طعمههای خود دارند. این عارضه معمولا محدود به
نشان دادن است و فرد بیش از این حد، آسیبرسانی انجام نمیدهد ولی در معرض مشکلات قانونی قرار خواهد گرفت. تماس واقعی جنسی با قربانی نادر است اما ممکن است فرد حین نمایشگری یا تخیل درباره آن به خودارضایی بپردازد.
2 یادگارپرستی (فتیشیسم): امیال جنسی فرد مبتلا به این مشکل بر اشیای غیرزنده متمرکز است. این فرد با پوشیدن یا لمس یك شیء به تحریک جنسی میرسد؛ برای مثال لباس، کفش زنانه، لباس زیر زنانه و مانند آنها. فرد یادگارپرست ممکن است روابط با همسر را کنار بگذارد یا فعالیتهای جنسیاش را با این تمایلات ترکیب کند. وقتی شیء یادگار به کانون منفرد میل جنسی تبدیل میشود، فرد آمیزش جنسی با همسر را ترك میكند.
3 مالشگری: در فرد دچار این مشکل، کانون امیال جنسی، لمس یا مالش دستگاه تناسلی به بدن یک فرد ناآشنا و بیخبر است. در اغلب موارد، این رفتار را مردان در محیطهای شلوغ با زنان انجام میدهند. این عارضه نیز ممکن است برای فرد مبتلا مشکلات قانونی به دنبال داشته باشد.
4 پدوفیلی: افراد مبتلا به این عارضه تخیلات، امیال یا رفتارهایی شامل فعالیت جنسی غیرقانونی با بچههای بالغنشده (عموما 13 سال یا کمتر) دارند. این رفتارها ممکن است شامل طیفی از رفتار (از برهنهکردن تا تماس جنسی اجباری) باشد. برخی از پدوفیل ها عمل جنسی را فقط با کودکان انجام میدهند (پدوفیل انحصاری) و به بزرگسالان تمایل ندارند. برخی دیگر فقط با خانواده و بستگان نزدیک این كار را انجام میدهند (زنای با محارم). گاهی هم بچههای دیگر قربانی میشوند. پدوفیل های شکارچی ممکن است از زورگویی یا تهدید به افشا برای تداوم سوءاستفاده خود استفاده کنند. پزشکان و سایر کارکنان بهداشتی از لحاظ قانونی موظفند که چنین سوءاستفادههایی از افراد صغیر را گزارش کنند. این فعالیت نوعی تجاوز هم محسوب میشود و محکومیتهای سنگینی به دنبال دارد.
5 خودآزاری جنسی (مازوخیسم): افراد مبتلا به این عارضه بر تخیلات، امیال و رفتارهایی متمرکزند که شامل عمل (واقعی نه، شبیهسازی شده) مورد توهین قرار گرفتن و کتک خوردن است یا هر چیز دیگری که باعث رنج بردن آنها شود تا به ارضای جنسی برسند. این اعمال خودآزارانه ممکن است به توهین شفاهی محدود یا شامل کتک خوردن، بستن دست و پا و دیگر موارد سوءاستفاده باشد. افراد خودآزار ممکن است تخیلاتشان را روی خودشان پیاده کنند، مثلا پوستشان را سوراخ کنند یا ببرند یا خودشان را بسوزانند، یا به دنبال همسرانی باشند که از توهین و آزار دیگران لذت ببرد (دیگرآزار یا سادیست). گاهی در میان افراد عادی هم تخیلات یا رفتاری شبیه دیگرآزاری یا خودآزاری وجود دارد اما در اغلب موارد این برونریزی به صورتی توافقشده به شکل فانتزی انجام میشود. افراد میدانند که این رفتار یک «بازی» است و از ایجاد درد یا جراحت واقعی اجتناب میشود.
6 دیگرآزاری (سادیسم): افراد مبتلا به این عارضه تخیلات مداومی دارند که در آن تحریک جنسی با رنج روانی یا جسمی (از جمله توهین و وحشت ایجاد کردن) در شریک جنسی ایجاد میشود. در شدیدترین شکل، دیگرآزاری جنسی ممکن است با اعمال غیرقانونی مانند تجاوز، شکنجه وحتی قتل همراه شود. البته باید توجه داشت که گرچه تجاوز ممکن است تظاهری از دیگرآزاری جنسی باشد، اما اغلب موارد تجاوز به این عارضه مربوط نمیشود و درد قربانی، تحریک جنسی متجاوز را بیشتر نمیکند. در عوض تجاوز شامل ترکیبی از ارضای جنسی و اعمال قدرت بر قربانی است. افراد دچار دیگرآزاری جنسی به درمان شدید روانپزشکی نیاز دارند و ممکن است به دلیل اعمالشان مورد پیگرد قانونی قرار گیرند.
7 دیگرپوشی (ترانسوستیسم): در این عارضه که به آن «فتیشیسم دیگرپوشانه» هم میگویند، پوشیدن لباس زنانه باعث تحریک جنسی یا تشدید تحریک جنسی مردان میشود. معمولا برانگیختگی جنسی شامل شریک جنسی واقعی نمیشود اما ممکن است فرد در تخیل خودش را در قالب شریک جنسی زن هم تصور کند. برخی از این مردان فقط به لباسهای زنانه خاصی مثل لباس زیر علاقه دارند و برخی دیگر لباس کامل زنانه را به همراه آرایش مو میپسندند. دیگرپوشی به خودی خودی اشکالی ایجاد نمیکند، به جز اینکه فرد برای برانگیختگی یا تجربه لذت جنسی به آن نیازمند است.
8 چشمچرانی: این اختلال شامل رسیدن به تحریک جنسی از طریق مشاهده شخص بیخبر و ناراضی در حال برهنه شدن یا در حال انجام فعالیت جنسی است. فرد چشمچران ممکن است به خودارضایی هم دست بزند و به دنبال تماس جنسی با فردی که مشاهده میکند، نیست.
شیوع
اغلب پارافیلیها نادر هستند و در میان مردان بیش از زنان شیوع دارند (حدود 20 به 1) اما دلیل این تفاوت میان زنان و مردان مشخص نیست. با اینکه در بسیاری از این اختلالات، رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی دیده میشود، در مواردی هم تهاجمی یا آسیبرسان به دیگران نیستند. در میان این اختلالات، پدوفیلی، نمایشگری، چشم چرانی، دیگرآزاری و مالشگری جرم محسوب میشوند. اما داشتن تخیلات یا رفتارهای پارافیلیایی همیشه به معنای مبتلا بودن به بیماری روانی نیست. این تخیلات یا رفتارها ممکن است در اشکال بسیار خفیفی وجود داشته باشند و باعث اختلال کارکرد فرد و مانع ایجاد روابط سالم فرد با دیگران نشوند و به فرد یا دیگران آسیب نرسانند و به پیگرد قانونی نینجامند. ممکن است این تمایلات در حد تخیلات در هنگام فعالیت جنسی باقی بمانند.
علت
دقیقا معلوم نیست که چه عواملی پارافیلی ایجاد میکنند. برخی کارشناسان ضربههای عاطفی در دوران کودکی مانند مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن را مقصر میدانند. برخی دیگر معتقدند این اشیاء یا موقعیتها هنگامی به صورت عامل تحریک جنسی این افراد درمیآید که به صورت مکرر و متوالی باعث فعالیت جنسی خوشایندی شده باشند. در اغلب موارد افراد مبتلا به پارافیلی در ایجاد رابطه شخصی و جنسی با دیگران مشكل دارند. بسیاری از پارافیلیها در دوران نوجوانی آغاز میشود و تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند. شدت و بروز تخیلات مربوط به پارافیلی در هر فردی متفاوت است و ممکن است با افزایش سن کاهش یابد.
درمان
اغلب موارد پارافیلی با مشاوره و رواندرمانی درمان میشود تا به فرد کمک شود رفتارهایش را تغییر دهد. داروها ممکن است به کاهش احساس اجباری که فرد مبتلا پارافیلی برای انجام آن رفتارها تجربه میکند، کمک کنند و میزان تخیلات و رفتارهای انحرافی را کاهش دهند. در افرادی که بروزهای مکرر رفتارهای خطرناک یا نابهنجار جنسی را تجربه میکنند، ممکن است درمان هورمونی تجویز شود. بسیاری از این داروها باعث کاهش میل جنسی فرد میشوند. درمان پارافیلی وقتی بیشترین تاثیر را دارد که به صورت درازمدت انجام شود. عدم تمایل به پذیرش درمان ممکن است مانع موفقیت آن شود. ضروری است که افرادی که پارافیلیهای آنها ماهیتی مجرمانه دارد، پیش از آسیبرساندن به دیگران و ایجاد مشکلات قانونی برای خودشان به افراد متخصص مراجعه كنند. پارافیلی یا انحراف جنسی انواع متعددی دارد و با رفتارهای متعددی ممکن است بروز کند؛ از جمله:
1 نمایشگری: نمایشگری با تخیلات، امیال یا رفتارهای شدید و برانگیزاننده جنسی مشخص میشود و شامل نشان دادن دستگاه تناسلی به یک فرد غریبه و بیخبر است. افراد دچار این مشکل، نیاز به غافلگیری، تکان دادن یا تاثیرگذاری بر طعمههای خود دارند. این عارضه معمولا محدود به
نشان دادن است و فرد بیش از این حد، آسیبرسانی انجام نمیدهد ولی در معرض مشکلات قانونی قرار خواهد گرفت. تماس واقعی جنسی با قربانی نادر است اما ممکن است فرد حین نمایشگری یا تخیل درباره آن به خودارضایی بپردازد.
2 یادگارپرستی (فتیشیسم): امیال جنسی فرد مبتلا به این مشکل بر اشیای غیرزنده متمرکز است. این فرد با پوشیدن یا لمس یك شیء به تحریک جنسی میرسد؛ برای مثال لباس، کفش زنانه، لباس زیر زنانه و مانند آنها. فرد یادگارپرست ممکن است روابط با همسر را کنار بگذارد یا فعالیتهای جنسیاش را با این تمایلات ترکیب کند. وقتی شیء یادگار به کانون منفرد میل جنسی تبدیل میشود، فرد آمیزش جنسی با همسر را ترك میكند.
3 مالشگری: در فرد دچار این مشکل، کانون امیال جنسی، لمس یا مالش دستگاه تناسلی به بدن یک فرد ناآشنا و بیخبر است. در اغلب موارد، این رفتار را مردان در محیطهای شلوغ با زنان انجام میدهند. این عارضه نیز ممکن است برای فرد مبتلا مشکلات قانونی به دنبال داشته باشد.
4 پدوفیلی: افراد مبتلا به این عارضه تخیلات، امیال یا رفتارهایی شامل فعالیت جنسی غیرقانونی با بچههای بالغنشده (عموما 13 سال یا کمتر) دارند. این رفتارها ممکن است شامل طیفی از رفتار (از برهنهکردن تا تماس جنسی اجباری) باشد. برخی از پدوفیل ها عمل جنسی را فقط با کودکان انجام میدهند (پدوفیل انحصاری) و به بزرگسالان تمایل ندارند. برخی دیگر فقط با خانواده و بستگان نزدیک این كار را انجام میدهند (زنای با محارم). گاهی هم بچههای دیگر قربانی میشوند. پدوفیل های شکارچی ممکن است از زورگویی یا تهدید به افشا برای تداوم سوءاستفاده خود استفاده کنند. پزشکان و سایر کارکنان بهداشتی از لحاظ قانونی موظفند که چنین سوءاستفادههایی از افراد صغیر را گزارش کنند. این فعالیت نوعی تجاوز هم محسوب میشود و محکومیتهای سنگینی به دنبال دارد.
5 خودآزاری جنسی (مازوخیسم): افراد مبتلا به این عارضه بر تخیلات، امیال و رفتارهایی متمرکزند که شامل عمل (واقعی نه، شبیهسازی شده) مورد توهین قرار گرفتن و کتک خوردن است یا هر چیز دیگری که باعث رنج بردن آنها شود تا به ارضای جنسی برسند. این اعمال خودآزارانه ممکن است به توهین شفاهی محدود یا شامل کتک خوردن، بستن دست و پا و دیگر موارد سوءاستفاده باشد. افراد خودآزار ممکن است تخیلاتشان را روی خودشان پیاده کنند، مثلا پوستشان را سوراخ کنند یا ببرند یا خودشان را بسوزانند، یا به دنبال همسرانی باشند که از توهین و آزار دیگران لذت ببرد (دیگرآزار یا سادیست). گاهی در میان افراد عادی هم تخیلات یا رفتاری شبیه دیگرآزاری یا خودآزاری وجود دارد اما در اغلب موارد این برونریزی به صورتی توافقشده به شکل فانتزی انجام میشود. افراد میدانند که این رفتار یک «بازی» است و از ایجاد درد یا جراحت واقعی اجتناب میشود.
6 دیگرآزاری (سادیسم): افراد مبتلا به این عارضه تخیلات مداومی دارند که در آن تحریک جنسی با رنج روانی یا جسمی (از جمله توهین و وحشت ایجاد کردن) در شریک جنسی ایجاد میشود. در شدیدترین شکل، دیگرآزاری جنسی ممکن است با اعمال غیرقانونی مانند تجاوز، شکنجه وحتی قتل همراه شود. البته باید توجه داشت که گرچه تجاوز ممکن است تظاهری از دیگرآزاری جنسی باشد، اما اغلب موارد تجاوز به این عارضه مربوط نمیشود و درد قربانی، تحریک جنسی متجاوز را بیشتر نمیکند. در عوض تجاوز شامل ترکیبی از ارضای جنسی و اعمال قدرت بر قربانی است. افراد دچار دیگرآزاری جنسی به درمان شدید روانپزشکی نیاز دارند و ممکن است به دلیل اعمالشان مورد پیگرد قانونی قرار گیرند.
7 دیگرپوشی (ترانسوستیسم): در این عارضه که به آن «فتیشیسم دیگرپوشانه» هم میگویند، پوشیدن لباس زنانه باعث تحریک جنسی یا تشدید تحریک جنسی مردان میشود. معمولا برانگیختگی جنسی شامل شریک جنسی واقعی نمیشود اما ممکن است فرد در تخیل خودش را در قالب شریک جنسی زن هم تصور کند. برخی از این مردان فقط به لباسهای زنانه خاصی مثل لباس زیر علاقه دارند و برخی دیگر لباس کامل زنانه را به همراه آرایش مو میپسندند. دیگرپوشی به خودی خودی اشکالی ایجاد نمیکند، به جز اینکه فرد برای برانگیختگی یا تجربه لذت جنسی به آن نیازمند است.
8 چشمچرانی: این اختلال شامل رسیدن به تحریک جنسی از طریق مشاهده شخص بیخبر و ناراضی در حال برهنه شدن یا در حال انجام فعالیت جنسی است. فرد چشمچران ممکن است به خودارضایی هم دست بزند و به دنبال تماس جنسی با فردی که مشاهده میکند، نیست.
شیوع
اغلب پارافیلیها نادر هستند و در میان مردان بیش از زنان شیوع دارند (حدود 20 به 1) اما دلیل این تفاوت میان زنان و مردان مشخص نیست. با اینکه در بسیاری از این اختلالات، رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی دیده میشود، در مواردی هم تهاجمی یا آسیبرسان به دیگران نیستند. در میان این اختلالات، پدوفیلی، نمایشگری، چشم چرانی، دیگرآزاری و مالشگری جرم محسوب میشوند. اما داشتن تخیلات یا رفتارهای پارافیلیایی همیشه به معنای مبتلا بودن به بیماری روانی نیست. این تخیلات یا رفتارها ممکن است در اشکال بسیار خفیفی وجود داشته باشند و باعث اختلال کارکرد فرد و مانع ایجاد روابط سالم فرد با دیگران نشوند و به فرد یا دیگران آسیب نرسانند و به پیگرد قانونی نینجامند. ممکن است این تمایلات در حد تخیلات در هنگام فعالیت جنسی باقی بمانند.
علت
دقیقا معلوم نیست که چه عواملی پارافیلی ایجاد میکنند. برخی کارشناسان ضربههای عاطفی در دوران کودکی مانند مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن را مقصر میدانند. برخی دیگر معتقدند این اشیاء یا موقعیتها هنگامی به صورت عامل تحریک جنسی این افراد درمیآید که به صورت مکرر و متوالی باعث فعالیت جنسی خوشایندی شده باشند. در اغلب موارد افراد مبتلا به پارافیلی در ایجاد رابطه شخصی و جنسی با دیگران مشكل دارند. بسیاری از پارافیلیها در دوران نوجوانی آغاز میشود و تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند. شدت و بروز تخیلات مربوط به پارافیلی در هر فردی متفاوت است و ممکن است با افزایش سن کاهش یابد.
درمان